ਆਈਐਮਡੀ ਨੇ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਵਿੱਚ 80% ਸਟੀਕਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ, ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਅਰੋੜਾ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ -

ਲੁਧਿਆਣਾ, 30 ਨਵੰਬਰ 2024: ਆਈਐਮਡੀ (ਭਾਰਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ) ਕੇਂਦਰੀ ਜਲ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਸੀ.ਡਬਲਿਊ.ਸੀ), ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਥਾਰਟੀਜ਼, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰਾਲੇ (ਐਮਓਏ), ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਦੀ ਅੱਪਡੇਟ ਕੀਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੂਰਵ-ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਅਤੇ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਣ।

ਭੂਮੀ ਵਿਗਿਆਨ ਬਾਰੇ ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ (ਸੁਤੰਤਰ ਚਾਰਜ) ਡਾ: ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਰਦ ਰੁੱਤ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ (ਰਾਜ ਸਭਾ) ਸੰਜੀਵ ਅਰੋੜਾ ਵੱਲੋਂ ਪੁੱਛੇ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਕਹੀ। ਅਰੋੜਾ ਨੇ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ ਸਨ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ, ਅਰੋੜਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ, 2020 ਤੋਂ 2024 ਤੱਕ, ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ (ਜੂਨ-ਸਤੰਬਰ) ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ 80% ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਟੀਕ ਸੀ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਧਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪੈਮਾਨਿਆਂ ‘ਤੇ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਵਰਖਾ ਲਈ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਪੂਰਵ ਅਨੁਮਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਨਸੂਨ ਮਿਸ਼ਨ (ਐਨ.ਐਮ.ਐਮ.) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਮੌਨਸੂਨ ਬਾਰਿਸ਼ (ਆਈ.ਐਸ.ਐਮ.ਆਰ) ਦੇ ਸੀਜ਼ਨਲ (ਜੂਨ-ਸਤੰਬਰ) ਅਤੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ-ਰੇਂਜ ਪੂਰਵ-ਅਨੁਮਾਨ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ/ਵਿਰਾਮ ਪੀਰੀਅਡਾਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰਨ, ਉਚਿਤ ਕੌਸ਼ਲ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਚ-ਰੈਜ਼ੋਲਿਊਸ਼ਨ ਸਮੁੰਦਰੀ-ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਜੋੜੇ ਵਾਲੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਮਾਡਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਨਾਲ ਹੀ ਲਘੂ- ਸੀਮਾ ਪੂਰਵ ਅਨੁਮਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਐਨ.ਐਮ.ਐਮ ਦੇ ਰਾਹੀਂ, ਲਘੂ-ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਦਰਮਿਆਨੀ-ਰੇਂਜ, ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ-ਰੇਂਜ ਅਤੇ ਮੌਸਮੀ ਪੂਰਵ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਲਈ ਦੋ ਆਧੁਨਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਪੂਰਵ ਅਨੁਮਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਆਈਐਮਡੀ ਨੇ ਅੰਕੜਾ ਪੂਰਵ ਅਨੁਮਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਵਿਕਸਤ ਮਲਟੀ-ਮਾਡਲ ਐਨਸੈਂਬਲ (ਐਮ.ਐਮ.ਈ) ਅਧਾਰਤ ਪੂਰਵ ਅਨੁਮਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਲਈ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਅਤੇ ਮੌਸਮੀ ਸੰਚਾਲਨ ਪੂਰਵ ਅਨੁਮਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਰਣਨੀਤੀ ਅਪਣਾਈ ਹੈ। ਐਮ.ਐਮ.ਈ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਆਈਐਮਡੀ ਦੇ ਮਾਨਸੂਨ ਮਿਸ਼ਨ ਕਲਾਈਮੇਟ ਫੋਰਕਾਸਟ ਸਿਸਟਮ (ਐਮ.ਐਮ.ਸੀ.ਐਫ.ਐਸ) ਮਾਡਲ ਸਾਹਿਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗਲੋਬਲ ਕਲਾਈਮੇਟ ਪੂਰਵ-ਅਨੁਮਾਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਕੇਂਦਰਾਂ ਤੋਂ ਜੋੜੇ ਗਲੋਬਲ ਕਲਾਈਮੇਟ ਮਾਡਲ (ਸੀ.ਜੀ.ਸੀ.ਐਮ.ਐਸ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਅਰੋੜਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਈਐਮਡੀ ਸਾਲ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਰਖਾ ਅਤੇ ਤਾਪਮਾਨ (ਠੰਡ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਸਮੇਤ) ਲਈ ਮਾਸਿਕ ਅਤੇ ਮੌਸਮੀ ਪੂਰਵ ਅਨੁਮਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।